De Grote Fossielenvondst

Wat?

Dit is een educatieve activiteit die normaal in klasverband wordt georganiseerd maar ook gemakkelijk thuis op kleinere schaal kan gebeuren. De activiteit situeert zich in het domein van de paleontologie: het bestuderen van fossiele botten van een uitgestorven dier.

Doel

Simulatie van de opgraving en bestudering van een fossiel skelet. Het gaat er niet om het dier te identificeren maar wel om hypothesen (veronderstellingen) te formuleren over het dier waartoe deze botten behoren.

Belangrijk: Deze activiteit is geen spel of wedstrijdje. Het gaat er ook niet om een correcte oplossing te vinden. Het gaat eerder over het leren ervaren hoe wetenschappelijk onderzoek in z’n werk gaat: stap voor stap op basis van stukjes informatie veronderstellingen onderbouwen en verder bouwen op reeds bestaande kennis.

Duur

Ongeveer 1u. Voorbereiding ongeveer 20 min.

Voor wie?

Voor leeftijd 10+
Voor 2 of meer kinderen (of 2 of teams van 1-2 kinderen) + een ouder die als moderator optreedt en de voorbereidingen treft.

Voorbereiding door moderator

Belangrijk: Dit voorbereidend werk moet geheim blijven voor de deelnemende teams.

• De botten van Fossiel1 of Fossiel2 afdrukken en ruwweg uitknippen (er mag een wit randje rond elk bot blijven) en in een enveloppe stoppen. 1 enveloppe per kind of groepje. Elk kind/team werkt met hetzelfde fossiel. Zijn er bijvoorbeeld 2 kinderen, dan krijgen ze elk een omslag met daarin de botten van bijvoorbeeld Fossiel1. Een volgende keer kan je dan de activiteit nog eens overdoen met Fossiel2.
• Voor elk van de teams een werkblad en een skelettenhandboekje afdrukken.
• Het draaiboek kan je naar keuze afdrukken of digitaal presenteren.

Verloop

• Het werkblad uitdelen (skelettenhandboekje nog niet uitdelen; omslag blijft ook nog gesloten).
• De moderator begint het verhaal te vertellen aan de hand van slides in het draaiboek. De opdrachten staan in vetjes gedrukt.
• De kinderen krijgen in verschillende fasen (Dag 1, Dag 2 en Dag3) telkens meer botten te zien van een uitgestorven diersoort die wordt opgegraven (= vooraf uitgeknipte papieren beenderen uit omslag nemen). In elke fase hebben ze dus meer info en herbekijken ze de eigenschappen die dit dier zou kunnen hebben: was het een vliegend dier? Een vleeseter? Enz. Die bevindingen worden op het werkblad genoteerd en getekend.
• Op Dag 4 werken de teams samen om hun bevindingen te combineren en hun voorafgaande hypothesen te verfijnen.
• Op Dag 5 tenslotte krijgen ze het skelettenboekje overhandigd waarin skeletten van hedendaagse dieren staan om mee te vergelijken. Bevindingen worden verder verfijnd en de eindconclusie wordt geformuleerd.
• Einde van de activiteit: Je kan als moderator nu aangeven dat veel wetenschappelijk onderzoek op een dergelijke manier te werk gaat. Ook bijvoorbeeld bij het zoeken naar een vaccin tegen het coronavirus wordt beetje bij beetje dit nieuwe virus ontrafeld, wordt er overlegd tussen onderzoeksgroepen en wordt er verder gebouwd op kennis van bestaande virussen.

Meer info

De originele versie van deze oefening werd ontwikkeld door University of Berkely (USA) en kan je hier nalezen.
Om de oefening uit te voeren is het uiteraard aangewezen vooraf niet te weten over welke fossielen het juist gaat.
Voor wie achteraf nieuwsgierig is, zijn dit de links naar de Wikipedia pagina’s van Fossiel1 en Fossiel2.

Documentatie

Dank aan An Vandermotte (OVSG) voor de Nederlandstalige versie.